Xét nghiệm tinh dịch đồ là một loại xét nghiệm để kiểm tra tình trạng tinh trùng của người chồng dựa theo bảng tinh dịch đồ và tiêu chuẩn của who 2010 xem tinh trung có thể sinh sản tự nhiên hay cần phải thụ tinh trong ống nghiệm để sinh con theo ý muốn.
Xét nghiệm tinh dịch đồ để làm gì?
Nam giới khi thấy nghi ngờ về khả năng sinh sản của mình có thể tiến hành làm tinh dịch đồ. Xét nghiệm tinh dịch đồ sẽ chỉ ra các vấn đề liên quan đến tinh trùng như: tinh trùng dị dạng, tinh trùng yếu hay không có tinh trùng. Việc thực hiện làm xét nghiệm tinh dịch đồ chính là cách để biết chính xác nguyên nhân gây vô sinh là gì.
Xét nghiệm tinh dịch đồ là ì?
Xét nghiệm tinh dịch đồ như thế nào?
Để có kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ chính xác nhất và tránh những ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe, nam giới nên tìm đến những cơ sở y tế uy tín để khám và điều trị vô sinh sớm trong trường hợp phát hiện bệnh.
Trước khi xác định làm tinh dịch đồ, vợ chồng nên tránh việc gia ban từ 3 – 5 ngày, để kết quả có được đảm bảo chính xác nhất.
- Dưới 3 ngày: Số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng bị giảm sút.
- Trên 5 ngày, mức độ di chuyển của tinh trùng sẽ giảm đi đáng kể cùng với đó là tinh trùng chết và dị dạng tăng lên.
Vì thông số của tinh dịch rất dễ thay đổi, nên làm xét nghiệm thử ít nhất 2 lần. Lần 1 cách lần 2 từ 1 – 3 tuần.
Không giống với những xét nghiệm thông thường, làm tinh dịch đồ tinh dịch được lấy bằng bằng thủ dâm, nên nam giới cần có tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng và giữ sức khỏe ổn định giúp lần xuất tinh lấy mẫu xét nghiệm cho kết quả khách quan hơn.
Những điều cần biết khi xét nghiệm tinh dịch đồ
- Thời điểm lấy mẫu xét nghiệm: Bệnh nhân cần chuẩn bị trước khi làm xét nghiệm. Đó chính là việc bệnh nhân cần kiêng xuất tinh trước khi làm xét nghiệm từ 2-7 ngày, tốt nhất là 3-5 ngày. Nếu kiêng xuất tinh quá lâu thì sẽ quá nhiều tinh trùng nhưng chất lượng tinh trùng lại kém, tinh trùng già, yếu, di động kém, dị dạng nhiều. Nếu mới xuất tinh xong mà hôm sau đã đi làm xét nghiệm thì chắc chắn số lượng, chất lượng tinh trùng của bạn sẽ kém vì phải mất tới 72 ngày mới hình thành được 1 con tinh trùng hoàn chỉnh.
- Các khoảng thời gian làm tinh dịch đồ: muốn đánh giá chính xác tinh dịch đồ của một người người ta sẽ phải làm ít nhất 2 lần cách nhau khoảng 2-3 tuần. Khi thấy kết quả xét nghiệm ở lần đầu của bệnh nhân có các bất thường thì cũng không nên vội kết luận bệnh nhân có khả năng sinh sản kém mà phải hẹn bệnh nhân làm lại một lần nữa.
- Lấy mẫu đúng cách và thời gian quy định: bệnh nhân cần cho bã sĩ biết rõ thời điểm lấy mẫu, cách thức lấy mẫu, có bị rơi vãi mẫu hay không, cách bảo quản mẫu sau lấy và ghi lại vào phiếu kết quả để bác sĩ lâm sàng có cơ sở tham khảo trong tư vấn.
- Thực hiện xét nghiệm ngay khi có mẫu tinh trùng: Xét nghiệm phải được tiến hành ngay sau khi nhận được mẫu, mẫu phải được tới phòng xét nghiệm càng sớm càng tốt, tối đa không quá 1h. Trong quá trình vận chuyển cố gắng giữ nhiệt độ của mẫu khoảng 22-37oC.
- Cách lấy mẫu xét nghiệm tinh đồ: việc lấy mẫu được thực hiện thủ công bằng tay, người chồng tự kích thích và lấy tinh dịch khi đã vệ sinh tay và bộ phận của mình sạch sẽ. Tinh trùng phải được xuất trực tiếp vào lọ đựng mẫu chuyên dùng. Trong các phòng lấy tinh chuyên dụng tại cơ sở y tế sẽ có các tranh ảnh, phim có nội dung kích thích người đàn ông để lấy được tinh trung nhiều nhất cho 1 lần xét nghiệm. Nếu cơ sở y tế, bệnh viện không có không gian riêng như vậy thì người thực hiện có thể tự thực hiện ở nhà riêng nhưng cần đảm bảo thời gian yêu cầu như ở trên.
Mẫu phiếu xét nghiệm tinh dịch đồ
Các bước thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ và tiêu chuẩn của WHO 2010
- Nhận mẫu: khi nhận mẫu từ người bệnh kỹ thuật vien cần ghi lại thông tin chính xác ngày giờ nhận, tên người nhận và bảo quản mẫu đúng tiêu chuẩn
- Thực hiện xét nghiệm: trong vòng 1 giờ từ khi nhận mẫu của người muốn làm xét nghiệm thì phải thựuc hiện xét nghiệm ngay để có kết quả chính xác nhất.
- Ly giải tinh trùng:Là thời gian hóa lỏng của tinh dịch, trong trường hợp đến 60 phút mà chưa hóa lỏng được bạn lấy bơm kim tiêm loại 18G hút lên hút xuống vài lần để hóa lỏng mẫu. Lúc này kỹ thuật viên sẽ ghi trong phiếu là thời gian hóa lỏng trên 60 phút.
- Đánh giá độ nhớt: sau khi hoá lỏng tinh trùng, KTV sử dụng pipet để tến hành nhỏ giọt dung dịch. Nếu các giọt nhỏ xuống rời rạt là đạt chuẩn, nếu kéo dài thành các giọt có chiều dài lên tới 2cm hoặc hơn có nghĩa là bất thường, hay còn gọi là độ nhớt cao.
- Kiểm tra màu sắc của tinh dịch sau khi hoá lỏng: Màu bình thường là trắng đục hoặc hơi ngả vàng, nếu có máu sẽ có mà hơi đỏ.
- Xác định thể tích của tinh dịch: nếu ban đầu KTV có ghi vào phiếu dựa theo số đo của lo mẫu thì lấy số này. Lấy khối lượng lọ mẫu ban đầu trừ đi khối lượng lọ chứa mẫu sẽ cho ra được thể tích của tinh djch. Nếu chưa thì có thể dùng pipet để tiến hành đo thể tích bằng cách hút.
- Đo độ pH: so với bảng màu chuẩn sau khi màu mẫu xét nghiệm được lấy bằng giấy chỉ thị vạn năng (bằng cách nhúng vào mẫu)
- Kiểm đếm số lượng tinh trùng /1ml mẫu: Dùng potanh pha loãng bạch cầu (pha loãng 1/20) hút tinh dịch đến vạch 0,5 sau đó hút tiếp dung dịch NaHCO3 5% đến vạch 11. Lắc đều nhỏ lên buồng đếm (Neubauer, Smic, thoma…) và đếm tại các khu vực như đếm bạch cầu. Tính kết quả như đếm bạch cầu trong máu. Kết quả sẽ là số lượng bạch cầu tính trên 1ml tinh dịch.
- Chỉ số về tinh trùng trên mẫu: tính chỉ số tinh trùng trên dung tích mẫu xét nghiệm. Ví dụ: Thể tích tích tinh dịch là 3ml, mật độ tinh trùng đếm được là 19 x 106 TT/ml thì tổng số lượng tinh trùng sẽ là: 3 x 19 x 106 = 57 x 106 TT.
- Tinh trùng di động tiến tới: Là tỉ lệ các tinh trùng di động đi theo hướng nhất định trên tiêu bản soi tươi, là cách đếm trong khoảng một vài vi trường ghi số lượng tinh trùng di động trong tổng số tinh trùng.
- Tinh trùng di động không tiến tới: đếm các tinh trùng đứng lắc lư 1 chỗ hoặc di động theo vòng tròn.
- Tinh trùng không di động: đếm các tinh trùng đứng im không chuyển động.
- Đánh giá hình dạng tinh trùng: dàn tinh dịch thật mỏng, để khô, cố định bằng cồn 90 độ, để khô, nhuộm bằng giemsa 10% trong 15 phút. Quan sát trên kính hiển vật kính 100.
- Đánh giá tỉ lệ sống của tinh trùng bằng cách nhuộm Eosin – Nigrosin: Những tinh trùng bắt màu thuốc nhuộm là tinh trùng chết, những tinh trùng không bắt màu là tinh trùng sống.
- Đếm số lượng hồng cầu: thực hiện cùng với việc kiểm đếm tinh trùng.
Từ khoá:
- xét nghiệm tinh dịch đồ như thế nào
- tinh dịch đồ và tiêu chuẩn của who 2010
- tình trạng vô sinh hiếm muộn tại Việt Nam hiện nay
- kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ
- Cách đọc kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ
- xét nghiệm tinh dịch đồ bao lâu có kết quả
